Zastanawialiście się kiedyś nad tolkienowską heraldyką?
Artykuł może wydawać się długi, zresztą, w istocie taki jest. Jeśli jednak kogoś interesuje to równie mocno, co mnie, to z pewnością go doceni, ba, może nawet uzna, że jest tego za mało
Zaznaczam na początku, że nie jest to mój tekst, tylko skopiowany z innej strony dotyczącej mistrza Tolkiena, a dokładniej Ennorath


Jakie są początki i pochodzenie tolkienowskiej heraldyki? Kiedy, gdzie i kto jako pierwszy zaczął używać emblematów i herbów? Jedna z wersji w Quenta Silmarillion mówi nawet, że do powstania heraldyki Ardy przyczyniły się sam Melkor. W tej wersji zapoczątkować ją miało kłamstwo Morgotha, które wkradło się w serca Noldorów, zburzyło harmonię w ich wzajemnych relacji i wypełniło je dumą, pychą i miłością własną. Największe rody, a w szczególności ich potomkowie zaczęły sobie wzajemnie zazdrościć przywilejów i dóbr. Od tego czasu na godłach zaczęły się pojawiać emblematy i herby domów jako oznaka ich indywidualności, ale także rywalizacji. Każdy dom miał swoje własne godło i stało się normą, że umieszczano je na pieczęciach czy tarczach bojowych. To jedna z teorii o początkach heraldyki.


   

Geneza

    Zasady Heraldyki były stosowane zarówno przez Noldorów, jak i Sindarów, co może wskazywać, że istniały już w Cuivienen, ale, jako argument przeciw tej teorii twierdzi się, że w tamtych czasach elfy nie były jeszcze wystarczająco wyrafinowane kulturowo. Zasady heraldyki mogły także ewoluować przez długi czas, najpierw mogły być proste i istnieć w formie przekazu ustnego, zanim je spisano. Nie wiadomo tez, kto pierwszy je stworzył. Jeśli zasady heraldyki zostałyby wymyślone przez Noldorów, co wydaje się prawdopodobnie, byłoby dziwne, że heraldyka Sindarów stosuje także te same zasady, biorąc pod uwagę anty-Noldorską politykę Thingola. Natomiast za noldorskim pochodzeniem heraldyki przemawia fakt, że Noldorowie mają wyższy status na godłach i emblematach.

    Możliwe jest również, że to Sindarowie stworzyli zasady heraldyki. Gdy Noldorowie przybyli do Beleriandu zaadoptowali język Sindarin, dlaczego zatem nie miałoby się tak samo stać z heraldyką? Ale pojawia się wówczas pytanie, dlaczego zasady znane są także tym Noldorom, którzy nigdy nie poznali Sindarów? Można to wyjaśnić w ten sposób, że ich godła zostały stworzone w późniejszym czasie.

    Dlaczego elfy zaczęły stosować heraldykę? W średniowiecznej Europie heraldyka była zawsze związana z działaniami wojennymi. Rycerze potrzebowali, by w jakiś sposób można ich było łatwo rozpoznać na polu bitwy, nawet w pełnym uzbrojeniu. Herby, godła czy sztandary musiały być widoczne nawet z dużej odległości, co wywołało konieczność stosowania stylizowanych symboli i wyraźnej kolorystyki. Te wymagania były w Średniowieczu stosowane bardzo sztywno, czego nie można powiedzieć o elfickiej heraldyce. Może to wskazywać, że pierwotnie nie służyły one elfom do celów wojennych (co jest możliwe) albo/oraz, że elfy miały bardzo dobry wzrok (co jest faktem).

    Co więcej w Europie we wczesnym średniowieczu kształt godła był zwykle ściśle przestrzegany ze względu na tarcze, na które były nanoszone. Czy miałoby to oznaczać, że elfy używały tarcz okrągłych i o kształcie rombu, jak ich emblematy? O ile okrągłe tarcze są raczej powszechne we wczesnych cywilizacjach, o tyle romboidalna są rzadkością, choćby ze względu na to, że są niepraktyczne podczas obrony.

    Wypływa z tego wniosek, że pierwotnym celem heraldyki elfów nie była identyfikacja na polach bitewnych, nawet jeśli zostały stosowane w tym celu w późniejszym czasie. Bardziej prawdopodobne jest, że ich pierwotną funkcją było reprezentowanie królów i królowych Eldarów, poszczególnych rodów oraz identyfikacja na dziełach sztuki i dokumentach.

Sztandary Ardy

    W literaturze Tolkiena, a zwłaszcza w jego najpopularniejszych książkach -"Hobbit", "Władca Pierścieni", "Silmarillion" można znaleźć wiele wzmianek na temat chorągwi, jakimi były oznaczane kraje i armie w bitwach. Nie są to niestety tak drobiazgowe opisy jak w przypadku emblematów, które Tolkien nie tylko scharakteryzował szczegółowo, ale nawet narysował. Opisy chorągwi są rozrzucone w wielu miejscach w książkach Tolkiena i czasem trudno wg tych wzmianek wywnioskować, jak dokładnie wyglądały. Nie wiemy, jakie miały rozmiary kształty, i jakie posiadały zdobienia. Większość artystów tolkienowskich stosuje się drobiazgowo do tych wskazówek, ale w obszarach, gdzie nie są opisane używają swojej wizji artystycznej. Przedstawiają je jako bogato zdobione, pełne detali i ornamentów, zwłaszcza celtyckich, o których tak naprawdę Tolkien nic nie wspominał Najdokładniej została opisana chorągiew Rohanu - srebrny koń na zielonym tle. Gdy zatem chcemy tworzyć chorągwie tolkienowskie należy dokładnie przestrzegać wskazówek Tolkiena, ale w kwestii zdobień czy ornamentów posłużyć się własną wyobraźnią i intuicją.

    Poniżej krótka charakterystyka sztandarów Ardy na podstawie "Hobbita", "Władcy Pierścieni", "Silmarillion" i "Księgi zaginionych opowieści" J.R.R. Tolkiena:

ELDAROWIE

    Godłem wszystkich Eldarów był Galathilion (sin. Białe Drzewo-Księżyc), stworzone przez Yavannę i zasadzone przez nią przed wieżą Míndon w Tirionie. Było wzorowane na Telperionie, lecz nie świeciło. Na sztandarach przedstawiano je jako białe drzewo o liściach w kształcie sierpów księżyca.

Vanyarowie

    W "Silmarillionie" w opisie przygotowań do Bitwy Gniewu oddziały Valarów złożone z Vanyarów, ludzi Ingwego oraz Noldorowie, którzy nigdy nie opuścili Valinoru maszerowały pod białymi chorągwiami. Wynikałoby z tego, że białe sztandary były używane zarówno dla Valarów, jak i Vanyarów.

Noldorowie:



    Godłem rodu Fëanora była ośmiopromienna srebrna gwiazda, nazywana także gwiazdą Feanora. Zawierała osiem promieni i osiem ostrzy ułożony przemiennie. Można ją było zobaczyć na zachodniej bramie Morii. (rys. Nifrodel)



    Sztandary rodu Finarfina nosiła dwa kolory błękit i srebro. Godłem rodu Finarfina były dwa węże, które oczy miały ze szmaragdów a ich głowy spotykały się pod koroną ze złotych kwiatów. Gdy jeden wąż ją podtrzymywał, drugi ją pożerał. (rys. Nifrodel)

    Podobnie sztandary oddziałów Fingolfina, które przywędrowały w "Silmarillionie" nad jezioro Mithrim były błękitne i srebrne. Tarcza Fingolfina była błękitna i osadzone były na niej kryształy.


Noldorowie z Nevrastu

    Noldorowie z Nevrastu, którzy zamieszkiwali ukryte miasto Gondolin stworzyli wyjątkowe jak na Śródziemie tradycje heraldyczne, bliskie heraldyce średniowiecznej. Ich godła składały się z symbolu umieszczonemu na jednokolorowym tle. Charakterystyczne były także tarcze Noldorów z Nevrastu o podłużym kształcie zwężającym się ku dołowi. Heraldyka w Gondolinie nie była używana jako indywidualne (być może rzadko) godła, ale przez tak zwane "Dwanaście Rodów" (dwunasty należał do Idril). Były to zastępy lub gildie odpowiedzialne za obronę miasta. Szczegółowo ich heraldyka i barwy zostały opisane w "Księdze Zaginionych Opowieści".

Zastęp króla Turgona nosił biel, złoto i czerwień. Biało- złoty był również miecz władcy. Godłami, które widniały na jego sztandarach były księżyc, słońce i szkarłatne serce. Serce reprezentuje serce Fingolfina, ojca Turgona. Został on pochowany na północ od miasta. Co do słońca, to przypuszczalnie może być związane ze słońcem w godle Finwego, dziadka Turgona. Nie wiadomo, jak były w godle ułożone te symbole względem siebie. Na rysunku przedstawiono jeden z możliwych wariantów. (rys. Sirielle)




Wojownicy zastępu Białego Skrzydła dowodzonego przez Tuora nosili mocne kolczugi, hełmy z rogami wyrzeźbionymi na kształt łabędzich lub mewich skrzydeł, w rękach trzymali podłużne tarcze z godłem w kształcie skrzydła na błękitnym tle. Podobną tarczę i hełm znalazł Tuor w Nevraście, zanim udał się na poszukiwanie Ukrytego Miasta.(rys. Sirielle)





Drużyna Jaskółki składała się głównie ze wspaniałych, budzących podziw łuczników, dowodzonych przez Duilina. Ich godłem był grot strzały, umieszczony na tarczach. Drużyna ta nosiła biało, granatowe, purpurowe i czarne barwy, a ich hełmy zdobiły wspaniałe pióropusze.(rys. Sirielle)





Drużyna Niebiańskiego Łuku. Był to najbogatszy ród w mieście, rozmiłowany w przepychu, klejnotach i złocie. Jego wojownicy dzierżyli miecze wysadzane drogocennymi klejnotami, a ich szaty lśniły wszystkimi kolorami tęczy. Tarcze u wszystkich błyszczały błękitem nieba w pogodny dzień, pośrodku której znajdował się klejnot złożony z siedmiu kamieni: rubinu, ametystu, szafiru, szmaragdu, chryzoprazu, topazu i bursztynu i mienił się wszystkimi kolorami tęczy. Ich hełmy zdobiły wielkie opale. Ich wódz Egalmoth, nosił jasnoniebieski płaszcz z naszytymi kryształowymi gwiazdami i zakrzywiony miecz.(rys. Sirielle)






Wojownicy z Rodu Złotego Kwiatu strzegli szóstej bramy, wykonanej ze złota. Ich kolczugi były złocone, na hełmach kołysały się wysokie złote pióropusze, a wielkie okrągłe tarcze płonęły czerwienią niczym ogień. Ich dowódca Glorfindel nosił pozłacaną zbroję, którą okrywał opończą w kolorze wiosennej zieleni haftowaną złotą nicią na kształt chelidonii. Nad nimi powiewały sztandary jego rodu, na których widniało złote promieniste słońce. Choć nigdzie nie wspomniano o tym, być może pole tarczy było zielone jak płaszcz Glofindela.(rys. Sirielle)






Oddział Młota Gniewu był bardzo liczny i składał się z najlepszych kowali i rzemieślników Gondolinu, o nadzwyczajnej sile i odwadze. Ich przywódcą był Rog. Uzbrojeni byli w maczugi wielkie jak młoty, zaś przed ciosami zasłaniali się ciężkimi tarczami, na których widniał krzeszący iskry młot. Ich kolorami były: czerń żelaza i czerwień złota. Ich godłem było kowadło, które widniało na sztandarach. (rys. Sirielle)






Oddziały Drużyny Kreta dowodzone były przez Maeglina. Zrzeszał on najlepszych górników poszukujących rzadkich minerałów, kruszców i kamieni szlachetnych. Prawdopodobnie, dlatego, że dużo pracowali pod ziemią utożsamiali się z kretami. Nosili charakterystyczne okrągłe stalowe hełmy pokryte krecią skór, czarne zbroje i krzyżtopory. Na płaszczach nie nosili żadnego godła. Ich tarcze były czarne i nie posiadały żadnego symbolu. Wyglądały podobnie jak tarcze oddziałów Morgotha, na którego stronę przeszedł w końcu Maeglin, gdy zdradził Gondolin.(rys. Sirielle)






Drużyna Harfy. Wielcy wojownicy, ale ich przywódcą był Salgant, który podporządkował się Maeglinowi. Członkowie jego oddziałów nosili srebrne i złote chwosty. Ich godłem, noszonym n tarczach była srebrna harfa umieszczona na czarnym tle. Tylko na tarczy dowódcy widniała złota harfę.(rys. Sirielle)




Ród Kolumny i Ród Wieży Śniegowej dowodzone były przez Penloda. Nic nie wiadomo odnośnie ich godła i barw. Być może na ich tarczach umieszczona była kolumna lub wizerunek Wieży Śniegowej.

Wojownicy Rodu Drzewa byli odziani na zielono. Ich bronią były maczugi nabijane żelazem i proce

Ród Fontanny prowadzony był przez Ectheliona. Wojownicy tego rodu błyszczeli od srebra i diamentów, które lśniły różnobarwnie, co z pewnością miało wpływ na symbolikę ich godła, o którym niestety nie wiadomo nic bliżej. Uzbrojeni byli w długie jasne miecze i tarcze.

Sindarowie z Nevrastu pilnowali np. trzeciej z bram Gondolinu, bramy z brązu. Ich płaszcze, kolczugi i długie tarcze były czarne; twarze żołnierzy zasłaniały przyłbice wykute na kształt orlich dziobów.
_____________________________


    Znakiem Noldorów kowali z Eregionu był ostrokrzew, który rósł obficie w tej krainie, co znalazło odbicie nie tylko w symbolice godła, ale także w nazwie królestwa.

    Godłem szczepu Annaela, Sindara, który osiedlił się podczas I Ery w górach, na zachód od jeziora Mithrim i który zaopiekował się także Tuorem był łabędź.

    Królestwo Leśnych Elfów, jak wiadomo z "Hobbita" posiadało zieloną chorągiew, nie wiadomo natomiast, czy znajdowało się na niej jakieś godło.



NUMENOREJCZYCY

    W "Silmarillionie" opisane jest flota Numenoru pod wodza króla Ar-Pharazona. Ich chorągwie były złote i czarne. Nie wiadomo jakie godło było na nich umieszczone.

    Godłem Annariona, który na dwóch okrętach uciekł z tonącego Numenoru, a potem wraz z Isildurem założył królestwo Gondoru było zachodzące słońce.

    Natomiast godłem Isildura był księżyc w nowiu.



EDAINOWIE

    Dunedainowie nie ozdabiali swojego rynsztunku ani też rzędów końskich drogimi kamieniami, złotem czy innymi ozdobami; Nie mieli godeł ani oznak, z wyjątkiem srebrnej klamry w kształcie promienistej gwiazdy spinającej płaszcze na lewym ramieniu. W Trzeciej Erze, gdy cywilizacja Dunedainów była bardziej zaawansowana technologicznie i stała na wyższym poziomie, ich heraldyka także stawała się bardziej wystylizowana i wyszukana. Najczęściej umieszczali pojedyncze, zwykle białe lub srebrne symbole na kolorowe tło, co zbliżało ich do tradycji heraldycznej średniowiecza. Być może inspirowali się heraldyka dwunastu rodów Gondolinu, skąd wywodzili się przodkowie Dunedainów. Nie przetrwały żadne przykłady ich godła w ich właściwej formie, ale istnieją dość plastyczne opisy odnośnie tych projektów.




    Godłem Elendila i jego spadkobierców było siedem pięcioramiennych gwiazd, z których każda reprezentowała jeden z palantirów, które Elendil zabrał z Numenoru.

    W Gondorze były one umieszczone na czarnym tle wraz z białym drzewem, symbolizującym drzewka pochodzące od Nimloth, które rosły najpierw w Minas Ithil a potem w Minas Tirith. .

    Do tego godła królowie z linii Elendila dodali Srebrną Koronę. Korona w godle Gondoru jest opisana dokładnie w 211 liście z "Listów" J.R.R. Tolkiena.


Elendil do celów osobistych używał swojego imienia zapisanego w tengwarze bez samogłosek jako znaku i godła na swoich pieczęciach. Taki znak został odnaleziony także na jego grobowcu w Amaon Anwar.





W Arnorze jako godło używana była pojedyncza pięcioramienna gwiazda - Elendilmir - gwiazda Earendila. Dunedainowie północy używali jako godła wielopromiennej srebrnej gwiazdy (rys. Nifrodel). W północnych królestwach w godłach wykorzystywano nie tylko motyw jednej gwiazdy, ale także wielu srebrnych gwiazd.

    W Gondorze godło zawierające gwiazdy i Srebrną Koronę wyszło z użycia do czasu króla Elessara i Odnowionego Królestwa. Wiadomo też, że elitarni Gondorscy żołnierze nosili się cali w czerni i srebrze. Nawet kolczugi były czarne jak agat; a wysokie hełmy zdobiły z obu stron małe skrzydła krucze, nad czołem zaś srebrna gwiazda wpisana w koło. Zbroję przykrywała krótka czarna kurtka z wyhaftowanym na piersi srebrnym godłem Drzewa. Zwykli żołnierze nosili hełmy z gwiazdą a strażnicy Ithilien ubierali się na zielono. Tarcze żołnierzy zdobiły godła nacji bądź rodów.




Namiestnicy Gondoru nigdy nie przybrali żadnego heraldycznego godła. Ich chorągwie były czysto białe bez żadnych symboli. Pieczęć namiestnika, użyta przez Ciriona by wezwać Eotheoda zawiera litery "R ˇ ND ˇ R" ( tzw. arandur) z trzema gwiazdami ponad nimi.

    Anduril, miecz Aragorna wykuty na nowo w Rivendell miał wygrawerowane runy i rysunki Siedmiu Gwiazd (znak Elendila) oraz promieniste Słońce (znak Anariona) a także Półksiężyc (znak Isildura).



W godle Rohanu i Rodu Eorla widnieje wizerunek konia na zielonym polu. Symbolika takiego godła jest jasna. Większość obszaru Rohanu to zielone stepy i łąki, a konie były ich największym atutem i powodem do dumy. Na zielonym sztandarze Rohirrimów umieszczone było centralnie godło rodu Eola czyli wspomniany koń. Rohirrimowie najchętniej używali motywu konia do wszelkich zdobień i symboliki. Najznamienitsi nosili, kolczugę, zbroję i oręż pozłacaną, pas złoty wysadzany granatami i bogato zdobiony złotem hełm. (rys. Sirielle)



Godłem Dol Amroth jest srebrny lub biały okręt, o wyrzeźbionym na kształt łabędziej głowy dziobie, na błękitnym morzu. (rys. Nifrodel)





W "Hobbicie" podczas Bitwy Pięciu Armii zostały opisane chorągwie Esgaroth i Dali - były błękitne, jak wody jeziora. Ludzie z Esgaroth i Dali mogli mieć błękitne tarcze a na nich rodowe znaki cechowe-rzemieślnicze. Jeśli ktoś handlował winem, mógł mieć winną kiść, płatnerzy - miecze, kowale - kowadło lub młot, a ród królewski Barda łuk, by upamiętnić bohaterski czyn władcy. (rys. Sirielle)




ISTARI




Zarówno Gandalf jak i Saruman używali w Śródziemiu run jako pieczęci. Gandalf używał dwóch litery "G" z alfabetu tengwar i runy "G" jako pieczęci, choć wydaje się, że preferował tę drugą. Gdy przybywał do Hobbitonu dzieci rozpoznawały go po runie "G", taki znak pozostawił też na Wichrowym Czubie dla hobbitów i Gandalfa.

    Saruman na pieczęciach umieszczał literę cirth "S". W czasach Wojny o pierścień posługiwał się też godłem białej dłoń umieszczonej na czarnym tle. Takie znaki można było zobaczyć na zbrojach i tarczach jego wojowników.



KSRASNOLUDY



Niewiele wiemy o heraldyce krasnoludów i informacje te pochodzą z jednego tylko przykładu - płaskorzeźb na Wrotach Durina, zachodniej bramie do Morii. Zostało tam umieszczone godło Durina. Jest to kompozycja składająca się z kowadła i młota, nad którym wznosi się korona i siedem gwiazd. Gwiazdy nawiązują do konstelacji Valacirca, którą Durin ujrzał, gdy spoglądał na jezioro Kheled -Zaram. Kowadło i młot to atrybuty stwórcy krasnoludów - Aule - kowala Valarów, a jednocześnie główne narzędzie rzemiosła krasnoludów, które opanowali po mistrzowsku.
    Telchar z Nogrodu wykonał najsłynniejszy krasnoludzki hełm dla Azaghala, mianowicie Smoczy Hełm z Dor-Lominu. Po śmierci krasnoludzkiego władcy, trafił w końcu jako podarunek do rodu Hadora. Sporządzony był "z szarej stali, ozdobionej złotem i wyryto na nim runy zwycięstwa.




HOBBICI

    Jeszcze mniej mamy informacji na temat zasad heraldyki, czy tworzenia emblematów u hobbitów. Wiemy, że używali oznaczeń, o czym dowiadujemy się gdy Merry i Pippin znajdują w ruinach Isengardu baryłki z fajkowym zielem. Poznali je, ponieważ obydwa były oznaczone. Ale niestety nie dowiadujemy się, jak wyglądały te oznakowania.



MROCZNE SIŁY

Wspólnym znakiem rozpoznawczym heraldyki Morgotha i jego następców jest czerń.

Morgoth

Kiedy Morgoth walczył i zamordował Fingolfina, dowiadujemy się, że jego tarcza była czarna i bez żadnego godła, podobnie jak jego zbroja. Brak jakichkolwiek symboli odpowiada uosobieniu ciemności a także wskazuje na jego skłonności nihilistyczne. (rys. Nifrodel)


Sauron

Godło Saurona naśladuje czarne tło Morgotha. Ale w Trzeciej Erze na tym tle jako godło umieszczano Czerwone Oko, wspólny symbol dla sił Saurona, które symbolizowało jego czujne spojrzenie z Czarnej Wieży na Śródziemnie. Rysunek tego symbolu obok opiera się o obwolucie "Władcy Pierścieni" wykonanej przez J.R.R. Tolkiena.(rys. Nifrodel)


Minas Morgul

Kiedy Sauron zdobył Minas Ithil ustanowił nowy emblemat dla miasta, który odpowiadałby jego nowej nazwie Minas Morgul przedstawiający półksiężyc zniekształcony przez straszliwą maskę śmierci. Właściwe położenie czaszki względem półksiężyca jest trudne do określenia, być może wyglądało to jak na przykładzie obok. Półksiężyc jest prawdopodobnie pozostałością z godła Minas Ithil czyli Wieży Księżycowej sprzed czasów Saurona.(rys. Valhalla)



Orkowie

Orkowie walczyli pod sztandarami, na których umieszczano godła ich panów. W "Hobbicie" Tolkien podaje, że do Bitwy Pięciu Armii stanęły niezliczone czarne i czerwone chorągwie. Mogły być zdobione w wyobrażenie Morii (rys. Nifrodel), Oka, lub Orka. Sam w Mordorze rozróżniał na odzieży martwych orków Saurona dwa godła, Znak Czerwonego Oka i Znak Księżyca, zniekształconego ohydną trupią maską. Ponieważ w bitwie uczestniczyły nietoperze i wargowie, można przypuszczać, że część motywów zdobniczych mogła być zaczerpnięta w wyobrażenia tych właśnie zwierząt.



Uruk-hai i inni wojownicy Sarumana oznaczali swoje hełmy runą S. Na chorągwiach, tarczach i zbrojach nosili wizerunek niewielkiej białej dłoni umieszczonej na czarnym tle. (rys. Valhalla i Falmawen)






Siły powietrzne Mordoru

    Dość unikatowym emblematem w skali całej Ardy, opisanym poza kontekstem, ale jednak dobrze zachowanym, jest emblemat oddziałów powietrznych Mordoru. Prawdopodobnie tak były oznaczone smoki czy stwory, na których poruszały się Nazgule. Skrzydła na emblemacie mają fakturę podobną do piór, na których pośrodku widniej zwielokrotnione oko Saurona niczym na pawich piórach.

Haradrimowie



    W Bitwie na Polach Pelennoru po stronie Saurona walczą także wojska Haradrimów. Ich oddziały oznaczone są chorągwiami, na których na szkarłatnym tle umieszczony jest czarny wąż. (rys. Falmawen)







FILMOWE SZTANDARY

    W ekranizacji "Władca Pierścieni" Petera Jacksona podczas bitew różne oddziały wojskowe walczą pod różnymi sztandarami. Choć filmowych chorągwi jest cala obfitość, to jednak niestety różnią się one znacznie od tych, które opisał Tolkien w swoich książkach. W zasadzie są bardzo luźną interpretacją zasad heraldyki opisanych przez Tolkiena, które stosują bardzo swobodnie. Różnice te możemy prześledzić na przykładzie sztandarów w 'tolkienowskim' sklepie, gdzie oferuje się, jak napisano, repliki sztandarów z filmu Petera Jakcsona. Pomimo nazwy sklepu bardzo różnią się od tolkienowskich chorągwi. W zasadzie tylko jedna z nich została przedstawiona wiernie - jeden ze sztandarów Rohanu z pędzącym koniem. Różnice są znaczne, sami zresztą zobaczcie, jakie błędy popełniono, choćby po to, by uniknąć ich, gdy sami będziecie chcieli wykonać jakaś chorągiew.



Filmowy sztandar króla Gondoru Aragorna został przedstawiony na granatowym, a nie na czarnym tle. Chorągiew ta została dokładnie opisana przez Tolkiena, nawet w "Listach". Jej kształt także odbiega od tego opisu. Jedynie godło przedstawione jest właściwie, choć powinno zostać umieszczone na chorągwi centralnie. Gwiazdki powinny być pięcio a nie ośmioramienne.


Filmowa chorągiew Minas Tirith zupełnie odbiega od opisu Tolkiena. Miała być czysto biała bez żadnych symboli.





Filmowa chorągiew Rohanu ze sklepu internetowego. Od razu rzuca się w oczy tło, które powinno być zielone nie czarne. W drugiej części filmu "Dwie Wieżę" ten sztandar pojawia się na chwile i ma bardzo ciemne zgniło zielone tło. Można też kwestionować stylizację konia, o nadmiernie wschodnim charakterze.








Chorągiew orków z Mordoru również nie odpowiada książkowym opisom. Chorągwie orków były rzeczywiście czarne lub czerwone, ale umieszczono na nich inne godło albo czerwone oko albo półksiężyc i czaszkę. Przedstawiony obok wizerunek czaszki jest zbyt wystylizowany, symbol w górnej części trudno uznać za oko Saurona, wygląd raczej jak czerwone słońce. Na filmie sztandary uruk-hai Sarumana też nieco różniły się od oryginalnych książkowych. Biała dłoń na czarnym tle powinna być mała, natomiast na sztandarach filmowych była bardzo duża i zajmowała niemal całe pole.


Filmowa chorągiew elfów przybyłych do Helmowego Jaru z Lothlorien. Choć brak dokładnych opisów ich sztandaru w książce, raczej trudno uwierzyć by były na nich tak mało subtelne zdobienia. Te powyżej to jakby stylizowane morskie fale, u elfów z Lorien raczej mało prawdopodobne. Ponadto emblemat nie spełnia zasad elfiej heraldyki, gdzie w koło wpisywany był romb (lub odwrotnie), a nie kwadrat.



Na chorągwi Haradrimów powinien być czarny a nie zielony wąż.




    Na tych kilku przykładach widać jasno, że sztandary występujące w ekranizacji, choć ładne i starannie zaprojektowane, trudno nazwać tolkienowskimi, ponieważ zmieniono na nich w sposób bardzo dowolny wskazówki Tolkiena, przedstawione w jego literaturze.